Στεφανιαία νόσος ονομάζεται η ασθένεια η οποία προκαλεί στενώσεις στις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς, οι οποίες είναι η αριστερά στεφανιαία αρτηρία η οποία αποτλείται από τον πρόσθιο κατιόντα κλάδο, την περισπώμενη και τους κλάδους αυτών και η δεξιά στεφανιαία αρτηρία με τους κλάδους αυτής.
Η στεφανιαία νόσος προκαλείται από την αθηρωμάτωση των αγγείων της καρδιάς, η οποία δημιουργεί στενώσεις και κατά συνέπεια την κακή τροφοδότηση της καρδιάς με αίμα. Οι στενώσεις αυτές μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και την απόφραξη των αγγείων με αποτέλεσμα το λεγόμενο έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Η στεφανιαία νόσος είναι μία σοβαρή κατάσταση η οποία δημιουργεί και πολλές επιπλοκές, δηλαδή το έμφραγμα ή τα πολλαπλά εμφράγματα δημιουργούν καρδιακή ανεπάρκεια, η δε νέκρωση του μυοκαρδίου από το έμφραγμα προκαλεί ανεύρυσμα των προσβεβλημένων τοιχωμάτων της καρδιάς, ρήξη μεσοκοιλιακού διαφράγματος, αριστερής κοιλίας, θυλοειδών μυών οι οποίες δημιουργούν μεγάλη ανεπάρκεια μιτροειδούς και ισχαιμικές διατατικές μυοκαρδιοπάθειες.
Για το λόγο αυτό, πρέπει να γίνεται σοβαρή πρόληψη της νόσου. Η άσκηση, η σωστή διατροφή, ο έλεγχος πίεσης χοληστερίνης, η διακοπή καπνίσματος και η αποφυγή στρες είναι οι βασικές προϋποθέσεις μίας σωστής και μακροχρόνιας επιβίωσης.
Αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass)
Η επαναγγείωση του μυοκαρδίου (by-pass ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη) είναι η πιο διαδεδομένη μεταξύ των χειρουργικών τεχνικών της καρδιοχειρουργικής και αποτελεί τη χειρουργική θεραπεία της ισχαιμικής καρδιοπάθειας. Η ισχαιμική καρδιοπάθεια στην πραγματικότητα είναι η κύρια αιτία θανάτου στους βιομηχανοποιημένους πληθυσμούς και παρουσιάζεται σε διάφορες μορφές: έμφραγμα του μυοκαρδίου ή στηθάγχη.
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου δημιουργείται λόγω στένωσης ή απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών, οι οποίες μεταφέρουν το αίμα στον καρδιακό μυ.
Το by-pass (αορτοστεφανιαία παράκαμψη) χρησιμεύει, λοιπόν, στη μεταφορά του αίματος στα τμήματα του καρδιακού μυός, τα οποία λόγω των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών λαμβάνουν λιγότερο αίμα.
Η σπουδαιότερη εξέταση στη διάγνωση των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών είναι η στεφανιογραφία, μια εύκολη, ανώδυνη και σύντομη εξέταση με ελάχιστο κίνδυνο και σημαντικότατη χρησιμότητα.
Τα by-pass (αορτοστεφανιαία παράκαμψη) εκτελούνται με αρτηριακά μοσχεύματα (έσω μαστική αρτηρία αριστερά ή δεξιά, κερκιδική αρτηρία δεξιά ή αριστερά και φλεβικά μοσχεύματα, συνήθως της μείζονος σαφηνούς, τα οποία λαμβάνονται από το πόδι του ασθενούς). Στατιστικά, τα αρτηριακά μοσχεύματα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια στο χρόνο και είναι η πρώτη επιλογή για την επαναιμάτωση του μυοκαρδίου, ενώ στα περισσότερα καρδιοχειρουργικά κέντρα επιλέγεται η χρήση αρτηριακών μοσχευμάτων για να διασφαλίσεις στους ασθενείς τη μεγαλύτερη δυνατή διάρκεια.
Η επαναγγείωση του μυοκαρδίου είναι μία επέμβαση η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί υπό εξωσωματική κυκλοφορία (με σταματημένη καρδιά) ή με πάλλουσα καρδιά.
Οι καινοτομίες στην καρδιοχειρουργική δημιούργησαν και άλλους τρόπους χειρουργικής προσέγγισης, δηλαδή μικρές θωρακοτομές. Το by-pass (αορτοστεφανιαία παράκαμψη) συνολικά είναι μία επέμβαση σίγουρη: ο χειρουργικός κίνδυνος είναι, στην πλειονότητα των περιστατικών, κάτω από 2%. Αντίθετα, η μη αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου έχει πολύ μεγαλύτερους κινδύνους. Ο ασθενής ο οποίος χειρουργείται επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες μετά από λίγες ημέρες νοσηλείας και μία εβδομάδα αποκατάστασης.